Kodeks postępowania

Stosunek pracy to relacja dwustronna. Odpowiedzialność za jakość tej relacji leży bez wątpienia po obu stronach: tak pracodawcy, jak pracownika. Kodeks Pracy w rozdziale opisującym obowiązki pracownika podkreśla: Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Zdanie to oddaje istotę relacji pracowniczej. Podejmując pracę zobowiązujemy się wykonywać ją najlepiej jak umiemy, zgodnie z poleceniami i wytycznymi przełożonego. Zgadzamy się tym samym na bazowy stosunek podległości i zwierzchnictwa. Dalej Kodeks Pracy wyszczególnia szereg zobowiązań składających się na to zobowiązanie podstawowe.

 

Pracownik jest obowiązany w szczególności:

1. przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;
2. przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;
3. przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;
4. dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;
5. przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;
6. przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

 

Dodatkowe zapisy akcentują obowiązki pracownika związane z dbałością o bezpieczeństwo. Art. 211 KP mówi: Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1. znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;
2. wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
3. dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;
4. stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;
5. poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;
6. niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;
7. współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

 

Warto w tym miejscu podkreślić, że Kodeks Pracy daje też pracownikowi prawo do odstąpienia od wykonywania czynności służbowych i opuszczania stanowiska pracy, jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i wykonywana praca stwarza niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia. Za odstąpienie od wykonywania czynności służbowych w takich sytuacjach pracownik nie może ponieść żadnych konsekwencji a przerwa w pracy nie może skutkować utratą wynagrodzenia.

 

Konsekwencje możemy ponieść za to za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. W takich sytuacjach pracodawca może stosować karę upomnienia lub karę nagany. W szczególnych przypadkach - za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną. Co ciekawe, wpływy z kar pieniężnych powinny być przeznaczone na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

 

Na koniec raz jeszcze podkreślmy: stosunek pracy to relacja dwustronna, a odpowiedzialność za jakość tej relacji leży bez wątpienia po obu jej stronach. Podpisując umowę o pracę zawieramy kontrakt obejmujący cały zestaw praw i obowiązków wynikających z nawiązanego stosunku pracy.

 

Dobre miejsce pracy to stanowisko utworzone i prowadzone na podstawie dobrych przepisów (rola Państwa w kreowaniu rynku pracy), przez odpowiedzialnego i wrażliwego na kwestie jakości miejsc pracy pracodawcę, obsadzone przez rzetelnego, świadomego swoich praw i obowiązków oraz zaangażowanego pracownika. O tym, co możemy zrobić by nie tylko dbać o ochronę swoich praw pracowniczych, ale również aktywnie wpływać na jakość miejsc pracy w swoim zakładzie piszemy w kolejnym rozdziale.